مقام معظم رهبری: "در مورد این دانشگاه – چه دانشگاه جامع، چه دانشگاه تربیت افسری امام حسین(ع)– باید عرض بکنیم که یکی از برکات بزرگ الهی است بر همه کسانی که در این دانشگاه تحصیل میکنند، یا در این دانشگاه خدمت میکنند یا از برکات دانش آموختگان این دانشگاه انشاءالله بهره خواهند برد، یک برکت الهی است. این دانشگاه، دانشگاه مهمی است. من اصرار دارم برای اینکه مسئولان محترم سپاه تمرکز کنند بر روی مسائل این دانشگاه، برای اعتلای این دانشگاه و ارتقای این دانشگاه ... بایستی هر چه ممکن است بر روی این مسائل تکیه بشود: آموزش عمیق، تربیت جامع، تخصّص لازم در مدیران مجموعه، ضابطهگرایی ...، ارتباط عاطفی و برادرانه بین فرماندهان و مدیران و مجموعه ... این دانشگاه خیلی مهم است و انشاءالله نقش ایفا خواهد کرد در مسائل اساسی کشور" (21 مهر 1398)
تاریخچه دانشگاه:
حکم تأسیس دانشگاه در تاریخ 1363/01/08 پس از عملیات خیبر (10 تا 22 اسفند 1362) در قرارگاه نجف توسط فرمانده وقت کل سپاه صادر شد. در نیمه دوم سال 1363 ساختار اولیه تعیین و اعضای شورای مشخص شد و بدین ترتیب، دانشگاه فعالیت رسمی خود را آغاز کرد.
در تاریخ 1365/01/23 شورای گسترش وزارت فرهنگ و آموزشعالی با ایجاد مرکز آموزشعالی امام حسین علیه السلام وابسته به سپاه موافقت اصولی نموده و در تاریخ 03/02/ 1367 تأسیس دانشگاه امام حسین علیه السلام متشکل از دانشکدههای مهندسی، علوم پایه، علوم انسانی و پزشکی مورد تصویب قرار گرفت. در سال 1366تعدادی دانشجو از طریق کنکور سراسری وزارت فرهنگ و آموزشعالی وقت جذب گردیدند. در سال 1369، به علت انفکاک حوزة علوم پزشکی از کلیة دانشگاههای کشور؛ دانشکدة پزشکی نیز از دانشگاه امام حسینg مستقل و با عنوان دانشگاه بقیهاللهالاعظمf ادامه فعالیت داد.
سپاه در سال 1371، دانشگاه را همتراز با نیروهای پنجگانة خود در نظرگرفت و این امر از طریق ریاست ستاد مشترک آن ابلاغ گردید. اساسنامه هم که قبلاً به شورایعالی انقلاب فرهنگی ارائه شده بود پس از بازنگری و اصلاح لازم در تاریخ 1374/08/07 در 24 ماده و 17 تبصره به تصویب فرمانده معظم کل قوا رسید که این امر گام مهمی در تثبیت و توسعه دانشگاه محسوب میشود. طبق ماده دو این اساسنامه، هدف از راهاندازی دانشگاه امام حسینg، «آموزشعالی و تربیت کادر ثابت، انجام پژوهشهای دانشگاهی مورد نیاز سپاه و هدایت علمی دانشکدههای علوم و فنون نیروها» تعیین گردید.
در سال 1386، اساسنامه مصوب سال 1374 بازنگری و با توجه به طرح تحول مشترک سپاه و دانشگاه، دومین اساسنامه رسمی در تاریخ 1386/02/23 با تصویب رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در 25 ماده و 18 تبصره بهصورت آزمایشی ابلاغ گردید.
در سال 1387 به پیشنهاد ستاد کل نیروهای مسلح و موافقت فرمانده معظم کل قوا، مجتمع افسری و تربیت پاسداری دانشگاه به دانشگاه افسری و تربیت پاسداری (تربیت و آموزش تا مقطع کارشناسی) تبدیل و از دانشگاه منفک گردید و سایر ردههای دانشگاه نیز با عنوان دانشگاه جامع امام حسین به کار خود ادامه داد.
آخرین اساسنامه دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام در تاریخ 1391/12/23، به تصویب فرمانده معظم کل قوا رسید و در قالب طرح جامع (انتظارات، اساسنامه و ساختار) در تاریخ 1392/03/01 به دانشگاه ابلاغ گردیده است. در این طرح جامع، دانشگاه با هویتی اسلامی و ولایی بهعنوان بخشی از سپاه و نظام آموزش عالی کشور و با توجه به ضرورتهای خاص علمی و فناورانه در زمینة نیازهای تربیتی- آموزشی و پژوهشی سپاه، مأموریتهای «تربیت و آموزش فرماندهان، مدیران، اساتید، مربیان، پژوهشگران و کارشناسان تخصصی ارشد و عالی»، «تحقیقات و تولید علم و دانش پاسداری از انقلاب اسلامی»، «ارائة خدمات مستشاری» و «مدیریت دانش» سپاه به دانشگاه محول گردید.
دانشگاه امام حسین علیه السلام از بدو تأسیس بارها افتخار داشته تا پذیرای وجود گرانقدر امام خامنهای باشد. حضور معظمله در دانشگاه از سال 1366 در دوران ریاست جمهوری آغاز و تا سال 1398، 20 مورد صورت گرفته است. اگرچه تناوب این حضور در دورههای گوناگون، دچار وقفههایی شده ولی به فرمایش معظمله، توجه ایشان به این دانشگاه دائمی بوده است.
در دانشگاه امام حسین علیه السلام از تاریخ تأسیس تاکنون، 12 نفر مسئولیت فرماندهی را بر عهده داشته اند که اسامی و تاریخ مسئولیت آنان به شرح جدول زیر است.
ردیف
|
نام فرمانده
|
تاریخ شروع
|
مدت
|
1
|
مرحوم مهندس سید مهدی موسوی زارع
|
1363/01/08
|
1 سال و 7 ماه
|
2
|
دکتر مسعود حجاریان
|
1364/08/06
|
3 سال و 10 ماه
|
3
|
دکتر محمدابراهیم سنجقی
|
مهر 1368
|
2 ماه
|
4
|
سردار سرتیپ پاسدار دکتر سید علی حسینیتاش
|
1368/08/20
|
5 سال و 1 ماه
|
5
|
سردار سرتیپ پاسدار دکتر علیرضا عندلیب
|
1373/09/16
|
3 سال و 3 ماه
|
6
|
سردار سرتیپ پاسدار مهندس علیرضا افشار
|
1376/12/23
|
2 سال و 2 ماه
|
7
|
مرحوم سردار سرتیپ پاسدار دکتر احمد فضائلی
|
1379/02/08
|
5 سال و 6 ماه
|
8
|
سردار سرتیپ پاسدار دکتر علیاکبر احمدیان
|
1384/08/01
|
1 سال و 8 ماه
|
9
|
سردار سرتیپ پاسدار دکتر رضا کرمینیا
|
1386/04/16
|
5 ماه
|
10
|
سردار سرتیپ پاسدار دکتر سید علی حسینیتاش
|
1386/09/19
|
1 سال و 2 ماه
|
11
|
سردار سرتیپ پاسدار دکتر حسین ظریفمنش
|
1387/11/10
|
4 سال و 1 ماه
|
12
|
سردار سرتیپ دوم پاسدار دکتر محمدرضا حسنی آهنگر
|
1391/12/12
|
ادامه دارد
|
اهداف و مأموریتهای دانشگاه:
ماموریت اصلی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، کادرسازی و تربیت مدیران و نیروی انسانی متخصص بخش های مختلف کشور و انقلاب اسلامی می باشد و شعار محوری این دانشگاه "تزکیه، جهاد علمی و دانشگاه تمدن ساز" است. تربیت و آموزش در این دانشگاه، پژوهش محور و در عرصه های میدانی و عملی صورت می پذیرد. همچنین دانشگاه جامع امام حسین(ع) در حوزه پژوهش و فناوری و با رویکرد پژوهش آموزش محور، به دنبال شناسایی و حل مسائل اساسی و کلان کشور و انقلاب اسلامی، رصد دانشی و آینده پژوهی و مدیریت دانش می باشد.
ساختار دانشگاه:
ساختار دانشگاه جامع امام حسین(ع)، ساختار نسل جدید دانشگاه ها می باشد و دانشکده ها و پژوهشکده ها یکپارچه شده و ذیل آنها مراکز علم و فناوری با ماموریت های پژوهشی، آموزشی و خدمات مستشاری شکل گرفته اندو ذیل این مراکز گروه های آموزشی و کرسی های تخصصی تعریف شده است. در همین راستا این دانشگاه در حال حاضر 10 دانشکده و پژوهشکده، 73 مرکز علم و فناوری و 700 کرسی تخصصی دارد.
نظام جدید ترفیع و ارتقای اساتید دانشگاه:
با عنایت به اینکه در محیط دانشگاه ها، اعضای هیئت علمی و اساتید به عنوان محور اصلی تحول دانشگاه عمل می کنند، لذا به منظور تحقق اهداف و ماموریت های فوق الذکر، این دانشگاه مبادرت به تغییر منطق آیین نامه ترفیع و ارتقای اعضای هیئت علمی خود از مقاله محوری بدون ماموریت، به منطق احصاء و حل مساله ماموریت گرا نموده است. این آیین نامه جدید به تصویب وزارت علوم تحقیقات و فناوری و شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور رسیده است و هم اکنون در حال اجرا می باشد. برهمین اساس کلیه اعضای هیئت علمی این دانشگاه دارای طرح تفصیلی ارتقاء مرتبه علمی بوده و براساس آن بر حل مسائل کشور و انقلاب اسلامی می پردازند و دانشجویان تحصیلات تکمیلی خود را نیز بر همین اساس پذیرش می کنند.
(لینک آشنایی بیشتر با آیین نامه جدید ترفیع و ارتقای دانشگاه جامع امام حسین (ع))
جایگاه دانشگاه در نظام رتبه بندی پایگاه استنادی جهان اسلام(ISC):
براساس آخرین ارزیابی علمی که پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در سال تحصیلی 1397-1398 در خصوص رتبهبندی دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی ایران انجام داده است، دانشگاه جامع امام حسین(ع) جزء 10 دانشگاه جامع برتر کشور قرار گرفته است. بر اساس این گزارش، دانشگاه جامع امام حسین(ع) در معیار تسهیلات علمی اولین و برترین دانشگاه کشور شناخته شده و در معیار فعالیت های اجتماعی-اقتصادی رتبه سوم، در معیار وجهه بین المللی رتبه چهارم و در معیار آموزش رتبه هفتم را در بین کلیه دانشگاه های جامع کشور کسب نموده است. (لینک گزارش ISC)
لازم به ذکر است پیش از این نیز دانشگاه جامع امام حسین(ع) از سال 1395 در نظام ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه ها وارد شده است که براساس نتایج ارزیابی منتشر شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، این دانشگاه در سال 1395 حائز رتبه 22، در سال 1396 حائز رتبه 16، در سال 1397 حائز رتبه 12 و در سال 1398 موفق به کسب رتبه 10 در بین دانشگاه های جامع کشور شده است.
طرح تحول علمی و تعالی معنوی دانشگاه جامع امام حسین(ع):
همه فرماندهان دانشگاه از بدو تأسیس تاکنون به فکر بهبود، پیشرفت و تحول آن بودهاند. اما برخی بیشتر به دنبال تثبیت، اصلاح و بهبود اوضاع بوده و برخی دیگر، تحولهای اساسی را دنبال کرده اند. اولین مرحله تحول در سال 1371 به منظور همسو نمودن دانشگاه با نیازهای آموزشی و پژوهشی سپاه در اردوگاه امام خمینی ورامین با حضور فرماندهی کل و مسئولان ستاد مشترک سپاه و دانشگاه آغاز شد. در این مرحله با تشکیل حدود 50 جلسه کاری، طرح جهاد علمی مطرح گردیده و دانشکدههای افسری اصفهان، علوم دفاعی، فنی و مهندسی 1 و 2، علوم انسانی و علوم پایه و همچنین چهار پژوهشکده علوم دفاعی، فنی و مهندسی، علوم انسانی و علوم پایه نیز شکل گرفتند. رویکرد این دوره سازمانیتر شدن دانشگاه، از طریق انتصاب بعضی از مسئولان ردههای سپاه در رأس دانشکدهها و مناصب دانشگاه و تقویت بُعد نظامی با سازمان دانشجویی منضبط و برنامههای نظامجمع و همچنین تقویت منابع و توسعة ساخت و سازهای آن بود. در پی این فعالیتها، فرمانده معظم کل قوا در سال 1374 در دانشگاه حضور یافتند و ضمن بازدید از نمایشگاه دستاوردهای علمی و پژوهشی، در صبحگاه مشترک دانشجویی، جمع اعضای هیئت امنا، مسئولان و اعضای هیئتعلمی با تأیید رویکرد و تداوم این حرکت، تعابیر بسیار بلند و بیسابقهای را در تمجید از دانشگاه امام حسین بیان فرمودند. سخنان معظمله در جمع محدودتر، خطاب به وزیر علوم وقت حائز اهمیت است که با اشاره به این دانشگاه، فرمودند منظورشان از دانشگاه مطلوب، چنین دانشگاهی است. در همین سال، اساسنامة دانشگاه نیز تدوین و توسط فرماندهی معظم کل قوا تصویب و ابلاغ شد. البته طی سالهای بعد منتهی به سال 1384، دانشگاه به مرور از ماهیت سازمانی خود فاصله گرفته و ویژگیهای آن به مشخصههای یک دانشگاه متداول غیرسازمانی نزدیک شد.
دومین مرحله تحول برای مأموریتگرا کردن ساختار و دورهها منطبق با ساختار و نیازهای روز سپاه در سالهای 1384 تا 1386، انجام شد. امام خامنهای، نیز در بیانات خود به این موضوع اینگونه اشاره فرمودهاند:
البته من از آغاز در جریان طرح تحول و آنچه که مربوط به دانشگاه امام حسین علیه السلام و مربوط به مجموعة سپاه است قرار داشتهام. آنچه که امروز اشاره میکنم این است که اولاً نفس توجه مسئولان سپاه به اینکه باید تجدید نظر و عیب یابی کرد و باید آیینه را در دست گرفت و بدون حس خودپسندی عیوب خود را جستجو کرد، خیلی چیز باارزشی است. این را من تحسین میکنم. اگر ما آیینه را در دست نگیریم از خودمان عیب جویی نکنیم، یقیناً عیبها در ما رشد خواهند کرد.
در این مرحله مفاهیمی شامل دکترین، رسالت، چشمانداز، مأموریت و وظایف دانشگاه نهادینه گردیده و دانشکدهها و پژوهشکدهها در هم ادغام شدند. جهتگیری کلی تحول، جلوگیری از غیرسازمانیشدن دانشگاه با اقدام اساسی حضور معاونان متناظر در سپاه به عنوان فرمانده دانشکدهها بود. همچنین کارگاههای کارشناسی در قالب اردوی باقرالعلوم برای تدوین دورهها، رشتهها و محتوای آموزشی متناسب با مأموریت هر یک از دانشکدهها در قالب دافوسهای تخصصی تشکیل شد و برخی از دورههای طراحیشده از طریق ستاد کل نیروهای مسلح به تصویب وزارت علوم رسید. بدین ترتیب مقدمات سازمانی شدن مجدد فراهم گردید. در این مرحله بود که با تصویب اساسنامة جدید، دانشکده افسری از اصفهان منتقل و در داخل دانشگاه مستقر شد و نام «دانشگاه امام حسین علیه السلام» به «دانشگاه جامع افسری و تربیت پاسداری امام حسین علیه السلام» تغییر یافت.
سومین مرحله تحول در سال 1386، آغاز گردید. در این مرحله، نگاه تحولی در حوزة آموزش بر احیای هویت و اعتبار دانشگاهی و جلوگیری از تضعیف آن در برابر نظامی-تاکتیکی شدن دانشگاه، متمرکز بود. در حوزه پژوهش نیز اتصال و تقویت سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروها به دانشگاه با استفاده از الگوی مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی مرتبط با وزارت دفاع به منظور رفع نیازهای سپاه مدّنظر قرار گرفت. در این مرحله دانشگاه به سه مجتمع «علوم و مهندسی»، «علوم انسانی، دفاعی و امنیتی» و «افسری و تربیت پاسداری» دستهبندی شد. جهتگیری کلی تحول این دوره، گسترش و تعمیق تحقیقات در سپاه با توسعه و ایجاد 50 مرکز تحقیقاتی و جذب هیئتعلمی تا رسیدن به سقف 1000 نفر بود.
چهارمین مرحله تحول در اسفند ماه سال 1391، شروع شد. فهم تدابیر حکیمانه امام خامنهای در خصوص این دانشگاه و شناخت انبوه انتظارهای برآورده نشده و فاصلة عمیق وضع موجود دانشگاه با افقهای بلند ترسیم شده توسط معظمله، این باور را به وجود آورد که ایجاد تحول علمی و تعالی معنوی ، ضرورتی اجتنابناپذیر برای تأمین نیازمندیهای خاص تربیتی و دانشی سپاه در راستای تبدیل دانشگاه جامع امام حسین به معنای حقیقی کلمه به «دانشگاه سازمانی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» و عرضة «الگوی دانشگاه تراز انقلاب اسلامی» به جهان برای زمینهسازی تمدّن نوین اسلامی و ظهور حضرت حجت ارواحنافداه است.
دانشگاه در ابتدای مسیر تحول، «سند راهبردی تحول علمی و تعالی معنوی دانشگاه جامع حضرت امام حسین علیه السلام» بهعنوان نقشة راه عملیاتی حرکت برای تحقق طرح جامع (انتظارات، اساسنامه و ساختار) مصوب سال 1391 فرمانده معظم کل قوا و ابلاغی ستاد کل نیروهای مسلح و سیاستها و انتظارات فرمانده محترم کل سپاه است که با شعار «تزکیه؛ جهاد علمی و دانشگاه تمدنساز»طراحی و تدوین نموده و با شاخصسازی و هدفگذاری عملیاتی مبنای عمل قرار داد.
بزرگترین چالش دانشگاه جامع در تحول، تغییر ریل دانشگاهداری از مسیر معمول دانشگاههای کشور بهعنوان مراکزی غالباً تقلیدی، مدرکگرا و دلخوش به سراب توسعة غربی به ریلی جدید و برآمده از اهداف، ارزشها و روشهای اسلامی و انقلابی بهسمت تحقق تمدن نوین اسلامی بوده و هست. مسیری که مطالبه امامین انقلاب اسلامی در تحول بنیادی دانشگاههای کشور از ابتدای انقلاب تا بهحال بوده و علیرغم فعالیتهای بسیار، به دلیل سادهانگاری مسئولان و در نظر نگرفتن دشواریها، ظرافتها و پیچیدگیهای آن، محقق نشده است. این سند با اهداف و ویژگیهای زیر تدوین شد:
1- ارائة نقشة راه عملیاتی بومی و برنامة اقدام برای حرکت بلندمدت (50 ساله) دانشگاه مبتنی بر تدابیر و بیانات امامین انقلاب اسلامی در راستای تربیت سربازان عصر ظهور حضرت حجت ارواحنافداه و تولید فکر، دانش و فناوری برای دستیابی به مرجعیت علمی؛
2- ایجاد مرجع هدایت در تهیة برنامههای میانمدت پنجساله و کوتاهمدت سالانة دانشگاه؛
3- تعیین شاخصهای کلان ارزیابی عملکرد سازمانی؛
4- معرفی اهداف، راهبردها و برنامة کلان تحول دانشگاه به ذیحقان بیرونی.
همانگونه که ذکر شد، تدابیر و بیانات امامین انقلاب اسلامی محور اصلی در تدوین این سند بوده که در قالب منشور دانشگاه امام حسین علیه السلام مشتمل بر بیانات حضرت امام خامنهای در دانشگاه و منظومه فکری امامین انقلاب اسلامی در خصوص مسئلة دانشگاه بوده است. شکل (1) این موضوع را بهصورت تصویری نشان میدهد.
شکل 1: مبانی ولایی تدوین سند راهبردی تحول علمی و تعالی معنوی دانشگاه
در تدوین سند تحول، پس از بررسی مدلهای مطرح دنیا در این حوزه، مطابق شکل (2) الگویی بومی با نگاه به آینده بلندمدت که برگرفته از بیانات امام خامنهای، در مورد برنامهریزی برای تحقق اهداف راهبردی خطاب به فرماندهان سپاه در سال 1389 است، مبنای جهتدهی کلی و تبیین مراحل تحول علمی و تعالی معنوی دانشگاه قرار گرفت.
شکل 2: الگوی بومی تدوین سند راهبردی تحول علمی و تعالی معنوی دانشگاه
ساختار سند تحول
این سند، در قالب یک پیشگفتار، شش فصل به شرح زیر تنظیم شده است:
به دنبال پیشگفتار، در فصل اول، با عنوان «نیاز چیست؟»، به ضرورت و اهمیت تحول بهطور مفصل پرداخته شده است. پس از ارائه کلیات، اهداف و مفروض های پایه، به تاریخچه دانشگاه و سابقه تحول در آن و تفکیک حوزه افسری از دانشگاه جامع اشاره ای کوتاه شده است. پس از آن، با نگاهی به اهمیت تحول دانشگاه از منظر ولایت، شرایط محیط جهانی برای دستیابی به اهداف انقلاب اسلامی، شرایط محیط علمی و آموزشعالی کشور، شرایط اختصاصی سپاه و طرح تحول آن و نیز شرایط داخلی دانشگاه، واکاوی و چالش های تحول دانشگاه مورد بررسی قرار گرفته است.
روششناسی و مرور رسالت در فصل دوم، با عنوان «چه کار میخواهیم بکنیم؟» ارائه شده است. پس از بیان اهمیت و ضرورت تهیه نقشة جامع مدیریت تحول، اجمالاً مدل کرت لوین، مدل پنج مرحله ای آدکار، مدل هشت مرحله¬ای کاتر و مدل 10 مرحله ای استیفن هاینز از مدل های تحول رایج در دنیا معرفی شده است و در ادامه، الگوی بومی تحول بر اساس تدابیر امام خامنهای ارائه و نقشة جامع مدیریت تحول مبتنی بر آن در گامهای شش گانه برای حرکت تحولی، معرفی شده است. در ادامه، فرایند برنامهریزی و اجرای تحول و فرایندی موازی برای این حرکت بزرگ تحولی، بررسی و ساختار مدیریت تحول و مراحل کلی تدوین و تصویب طرح تحول ارائه گردیده است. سپس با بیان اهمیت مرور رسالت، مبانی دینی و منویات ولایت و مبتنی بر آن، اهمیت و ضرورت تعلیم و تربیت و کسب اقتدار علمی و جایگاه سپاه در آن، واکاوی شده است. بررسی اسناد بالادستی، از جمله طرح جامع و اساسنامه دانشگاه، طرح تحول سپاه، سیاست های ستاد کل نیروهای مسلح و اسناد ملی و سیاستهای کلان کشور و همچنین نظرات ذیحقان، خبرگان و نخبگان دانشگاه و سپاه، در ادامة این فصل آمده است. علاوه بر اینها، از دانش روز و تجارب موجود نیز غفلت نشده و با مطالعه ادبیات علمی رایج و بررسی محیطی در مورد دانشگاههای سازمانی (جنرالالکتریک، موتورولا و ...)، نظام سیاست گذاری و مدیریت آموزش نظامی دشمن (ترادوک)، دانشگاههای سازمانی نظامی (وستپوینت، کالج ملی جنگ، دانشگاه دفاع ملی امریکا و ...)، حاکمیتی (هاروارد، استنفورد، ایالتی واشینگتن) و آزمایشگاههای تحقیقاتی ملی امریکا (ارگونا، سندیا، لوسآلاموس و لانگلی)؛ در ادامه نیز نتایج آینده پژوهی علوم و فناوریهای نوظهور ارائه شده است. این فصل، با نگاهی به تاریخچة نظام آموزشعالی ایران و دانشگاههای سازمانی و غیرسازمانی ایرانی، ادامه یافته و از درسهای آموختهشده از دفاع مقدس، بهمثابه دانشگاه بزرگ انسانسازی و عقبة پرافتخار دانشگاه امام حسین یاد شده است. در نهایت هم با ارائة وجوه تمایز این دانشگاه از سایر دانشگاهها و بازتعریف آن، این فصل خاتمه می یابد.
عنوان فصل سوم «کجا میخواهیم برویم؟» است که وظیفه ارائه تصویر مطلوب دانشگاه را برعهده دارد. پس از تبیین چیستی تصویر مطلوب، روش تدوین آن بهطور مختصر معرفی و در ادامه، تصویر مطلوب دانشگاه جامع امام حسین ارائه گردیده است. این تصویر، بندهای چهارده گانه زیر را نمایان میکند: «هویت دانشگاه»، «ارزش های محوری»، «سرمایه انسانی»، «دانشآموختگان»، «ورودی دانشگاه»، «نظام تربیتی-آموزشی»، «متن و محتوا»، «فضا و محیط»، «شبکه دانشآموختگان»، «نقش دانشگاه در سپاه»، «نظریه پردازی و تدوین دکترین های مأموریتی»، «جهاد علمی»، «عمقبخشی جریان نخبگی» و نیز «اقتدار علمی برای ایجاد تمدّن نوین اسلامی». در پایان فصل، معیارهای سنجش تصویر مطلوب در حوزههای تحولی مشخص گردیده و نقش شاخص ها در سیاست گذاری علم و فناوری و نیز شاخص¬های پایگاه استنادی جهان اسلام تبیین شده است.
در فصل چهارم، وضع موجود در همان نُه حوزه تحولی بر اساس معیارهای سنجش تصویر مطلوب، با عنوان «الآن اوضاع چه جوری است؟» تحلیل شده است. با اشاره به توانمندیها و افتخارهای دانشگاه، وضعیت موجود بر اساس معیارهای تصویر مطلوب، تحلیل شده است. در این تحلیل، ارزش¬های سازمانی، سرمایة انسانی، متن و محتوا، فضا و محیط، نظام تربیتی و آموزشی و نیز تعامل های دانشگاه با سپاه و در عرصههای ملی و بینالمللی و جایگاه آن در بحث جهاد علمی بهطور مفصل واکاوی شده و فصل، با نگاه به ساختار و سازمان دانشگاه و دانشکدهها و تشریح چالش ها و تهدیدهای دانشگاه پایان مییابد.
در فصل پنجم، با عنوان «راه چگونه است؟»، راهبردها مورد بحث قرار گرفتهاند. در این نگاه، دستیابی به دانشگاه حکمت بنیان، لازمة پاسداری غیرمحافظه¬کارانه از انقلاب اسلامی است و داشتن نگاه کلان به ابعاد و پیامدهای تحول دانشگاه و تلاش برای استحکامبخشی درونی ضروری است. در این فصل تلاش شده تا به سؤالهایی از این دست پاسخ داده شود: بازبینی ارزش های سازمانی و سرمایة انسانی و درنتیجه، شیوه جذب هیئت علمی و پژوهشگران چگونه باید باشد؟ در بحث از متن و محتوا، کدام بخش از علوم را باید گزینش کرد یا کنار گذاشت؟ تولید علم و نظریه از موضع سپاه و انقلاب اسلامی چگونه است؟ از این منظر، فضا و محیط چگونه باید سامان یابند؟ نظام تربیتی و آموزشی چگونه باید باشد؟ در این نظام، هرم تعالی آموزشعالی سپاه چگونه است؟ چه ویژگی هایی دارد؟ نیازسنجی و تعیین ظرفیت جذب و فرایند انتخاب دانشجو در آن چگونه است؟ اساساً دورههای تربیتی و آموزشی چه الگویی باید داشته باشند؟ تعامل ها با سپاه چگونه است؟ در عرصة تعامل¬های ملی، شبکه و تیم چه نقشی دارند؟ تعامل های بینالمللی دانشگاه حکمت بنیان چگونه باید باشد؟ در این دانشگاه، دستیابی به علوم اقتدارآفرین در پرتو جهاد علمی میسر است و در این عرصه، شناسایی اهداف دشمن و چالش¬های پیش رو، الزامی است. باید برتری های لازم را، برای تحقق تمدّن نوین اسلامی ایجاد کرد. در این زمینه، دانشگاه باید در قالب هستههای تمدّنی ایفای نقش نماید و بر جهاد علمی خویش برای دستیابی به علوم نوظهور و اقتدارآفرین بیفزاید. برای این منظور، ایجاد قرارگاه علم و فناوری، بسیار اهمیت دارد. در ادامة این فصل مهم، در یک نگاه کلی، راهبردهای دانشگاه و نیز ساختار مفهومی آیندة آن به تفکیک حوزههای تحولی پیشگفته، معرفی میشود و با تأکید بر ضرورت سازماندهی مجدد دانشکدهها و پژوهشکدهها و نیز ایجاد مؤسسات و شرکتهای دانشبنیان، در قالب پارک علم و فناوری یا شهرک تحقیقاتی، فصل پنجم خاتمه مییابد.
آخرین فصل با عنوان «چگونه باید رفت؟»، برنامة حرکت را ارائه میدهد. پس از بررسی ضرورت تعریف، اجرا و کنترل برنامههای عملیاتی، زمینه سازی برای اجرای طرح تحول با بسترسازی، اصلاح و متناسب سازی، اقدامها به تفکیک راهبردها و نیز الزام های اجرایی تحقق آن، معرفی گردید و دستاوردها و نتایج مورد انتظار برشمرده شده است. بهطور اجمال نقشة راه مسیری که از تدابیر آغاز و به اقدامهای اساسی مورد نیاز برای تحول دانشگاه ختم میشود را میتوان در شکل (3) ملاحظه نمود.
شکل 3: اقدامهای اساسی سند راهبردی تحول علمی و تعالی معنوی دانشگاه (از تدبیر تا اقدام)
چگونگی پیادهسازی سند راهبردی تحول علمی و تعالی معنوی
با توجه به افق آرمانی بلندمدت (1434ه. ش) سند راهبردی تحول علمی و تعالی معنوی دانشگاه از یک سو و توان و ظرفیت محدود دانشگاه و دیگر مأموریتهای عمدi سپاه از سوی دیگر، تحقق اهداف تصویر مطلوب در کوتاهمدت امکانپذیر نیست و نمیتوان مسیر دستیابی به آن را در یک مرحله، برنامهریزی نمود. لذا با در نظر گرفتن مطلوبهای دستیافتنی میانی در هفت مؤلفة تحولی؛ شامل 1) مؤلفههای جهتدهنده، 2) سرمایه انسانی، 3) دانشجو، 4) رشته، دوره، متن و محتوا، 5) پژوهش و فناوری، 6) فضا و محیط، 7) سازماندهی و تعاملات؛ در افقهای زمانی کوتاهتر پنجساله با بُرشهای یکساله، مرحله به مرحله برنامهریزی صورت پذیرفته و به تحقق تصویر مطلوب نزدیکتر خواهیم شد. در هر گام، اهداف کلان و کلی، شکسته شده و بهصورت جزئیتر و دقیقتر مطابق شکل (4) بیان میشوند.
شکل 4: مسیر تحقق نقشة راه عملیاتی (سند راهبردی تحول علمی و تعالی معنوی دانشگاه)
برای حصول اطمینان از کیفیت و سرعت حرکت به سمت اهداف و افقهای ترسیمشده در سند راهبردی تحول علمی و تعالی معنوی و ثبت و مستندسازی تجارب، لازم است عملکرد دانشگاه و زیرمجموعههای آن، مستمراً رصد و بهصورت دورهای، جمع آوری و گزارش گردد تا با شناخت نقاط قوت و ضعف، اقدامهای اصلاحی یا پیشگیرانه، طراحی و اجرا شده و احیاناً سند راهبردی تحول علمی و تعالی معنوی، مورد بازبینی قرار گیرد.
|